Bẩm sinh, di truyền hay được tiếp thu?
Khi khoanh tay trước ngực thì bạn đặt cánh tay trái lên tay phải hay ngược lại?
Hầu hết mọi người đều không thể chắc chắn rằng họ đã đặt tay theo cách nào cho đến
khi làm thử. Ngay bây giờ, bạn hãy khoanh tay trước ngực rồi cố gắng nhanh chó ng
đảo ngược vị trí. Bạn sẽ cảm thấy có 1 cách là thoải mái và cách kia thật là ngược.
Chứng cứ cho thấy đây có thể là một điệu bộ di truyền không thay đổi được.
Cứ 10 người thì có tới 7 người đặt cánh tay trái lên cánh tay phải khi khoanh
tay trước ngực.
Nhiều cuộc hội thảo và nghiên cứu được thực hiện nhằm khám phá ra các dấu
hiệu phi ngôn ngữ có được do bẩm sinh, học hỏi, di truyền, hay nói theo cách khác.
Các nhà nghiên cứu đã thu thập chứng cứ từ việc quan sát những người mù (họ không
thể học được các dấu hiệu không lời bằng thị giác) và các hành vi điệu bộ ở nhiều nền
văn hóa khác nhau trên thế giới. Bên cạnh đó, họ cũng nghiên cứu hành vi của những
động vật linh trưởng có quan hệ gần nhất với chúng ta về nhân chủng học là loài tinh
tinh và loài khỉ.
Họ kết luận rằng mỗi lãnh vực nói trên (bẩm sinh, học hỏi, di truyền, v.v) đều có
vai trò nhất định trong việc tạo nên ngôn ngữ cơ thể. Ví dụ, hầu hết những động vật
linh trưởng mới sinh đều có khả năng bú ngay, do đó điệu bộ này là bẩm sinh hoặc di
truyền. Nhà khoa học người Đức, Eibl-Eibesfeldt phát hiện ra điệu bộ mỉm cười ở
những đứa trẻ điếc và mù bẩm sinh xảy ra không phải do chúng tiếp thu hoặc bắt
19
chước nên đây cũng là một điệu bộ bẩm sinh. Ekman, Friesen và Sorenson đã ủng hộ
một số giả thiết ban đầu của Darwin về điệu bộ bẩm sinh trong khi nghiên cứu các nét
mặt của những người thuộc 5 nền văn hóa khác nhau. Họ phát hiện ra rằng để bộc lộ
cùng 1 cảm xúc, các nền văn hóa cùng sử dụng chung một điệu bộ cơ bản trên khuôn
mặt, do vậy, những điệu bộ này là bẩm sinh.
Văn hóa thì rất khác nhau nhưng những dấu hiệu của ngôn ngữ cơ thể cơ bản ở
mọi nơi đều giống nhau.
Bên cạnh đó, người ta vẫn còn tranh luận về nguồn gốc một số điệu bộ có được
do di truyền hay được tiếp thu qua con đường giao lưu văn hóa và t rở thành thói quen.
Ví dụ, phần lớn đàn ông xỏ áo bên cánh tay phải trước, còn đa số phụ nữ lại xỏ áo bên
cánh tay trái trước. Điều này chứng tỏ đàn ông sử dụng bán cầu não trái để thực hiện
động tác này trong khi phụ nữ sử dụng bán cầu não phải. Khi đi ngang qua một phụ nữ
trên đường phố đông đúc, đàn ông thường xoay người về phía phụ nữ đó. Theo bản
năng, người phụ nữ xoay người né người đàn ông để bảo vệ bộ ngực của mình. Đây là
phản ứng bẩm sinh của phụ nữ hay đó chỉ là hành động vô thức mà họ học được khi
quan sát những người phụ nữ khác?